it dalaşı ne demek?

İt dalaşı, iki ülkeye ait savaş uçaklarının birbiri çevresinde burgu gibi dönüşlerle taciz için manevra yapması anlamında kullanılmaktadır.

Bir askerlik terimi olup, kökeni I. Dünya Savaşı'na dayanmaktadır. Savaş uçakları arasında havada yapılır. Dalaşma, bir savaş uçağını vurabilecek konuma gelme ve aynı zamanda o savaş uçağı tarafından vurulmayacak duruma gelmeye çalışma şeklinde devam eder. İt dalaşları Türk ve Yunan savaş uçakları arasında Ege Denizi üzerinde yaşanmakta, iki ülke arasında gerginlik oluşmasına neden olmaktadır.¹²³

Birinci Dünya Savaşı'nın ilk hava muharebeleri aynı temanın varyasyonuydu. 25 Ağustos'ta Roland Garros ve Teğmen de Bernis, bir düşman uçağına hasar veren ilk uçaklar oldu. Bir Morane Parasol ile uçarken, gemideki iki adamdan biri yaralanmış olmasına rağmen dalışta kaçan bir Alman uçağına ateş ettiler. 7 Eylül'de Rus Pyotr Nesterov, bir düşman uçağını imha eden ilk pilot oldu, ancak bunu Morane'sini Avusturyalı Albatros'a çarparak yaptı. Sonuç olarak her iki hava ekibi de öldü.⁴

İt dalaşının nedenleri ve sonuçları

Psikolojik üstünlük sağlamak
Caydırıcılık
Savaş şartları dışında, can ve mal kaybı olmadan etki yaratmak
Savaş şartları dışında, askerî teknoloji ve olanakların kabiliyetini ve kapasitesini test etmek
Askeri gerginliklere neden olmak
Gövde gösterisinde bulunmak

Tarihçe

İt dalaşı ilk kez 1913'te, uçağın icadından kısa bir süre sonra Meksika'da gerçekleşti. II.Dünya Savaşı'ndan sonra artan hızların ve daha uzun menzilli silahların it dalaşını modası geçmiş hale getireceğine dair inançlara rağmen, her büyük savaşın bir parçası olmaya devam etmiştir.

30 Kasım 1913'te Meksika Devrimi sırasında, iki Amerikan askeri arasında , karşı taraflar için savaşan Dean Ivan Lamb ve Phil Rader arasında meydana geldi . Her iki adamın da öldürme emri vardı, ancak pilotların hiçbiri diğerine zarar vermek istemedi, bu nedenle, mühimmat tedariklerini tüketmeden önce kasıtlı olarak atıştan vazgeçtiler.⁵⁶

Türk savaş uçağının Yunanistan tarafından vurulması

8 Ekim 1996 tarihinde Hava Pilot Kurmay Yarbay Osman Çiçek ve Hava Pilot Yüzbaşı Nail Erdoğan F-16D tipi 2 kişilik savaş uçağı ile Ege Denizi üzerinde uluslararası hava sahasında uçuş yaparken, Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne ait Mirage-2000 uçağının pilotu Teğmen Thanos Grivas R.550 Magic füzesi ile Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F-16 uçağını sebepsiz bir şekilde vurdu. Kurmay Yarbay Osman Çiçek fırlatma koltuğu ile uçaktan ayrılırken, Hava Pilot Yüzbaşı Nail Erdoğan uçaktan ayrılamadı ve hayatını kaybetti.⁷⁸⁹ Türk F-16'sını düşüren Yunan pilot Teğmen Thanos Grivas ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile yargılanmaktadır.¹⁰